หน้าร้อนแบบนี้ เป็นใครก็ต้องนึกถึงทะเลกันทั้งนั้น อยากจะไปใช้ชีวิตตามวิถี ชาวเล ดูสักครั้ง แค่เปิดเข้าเฟสบุ๊กไป เราก็จะได้เห็นการแนะนำสถานที่ท่องเที่ยวทะเลเต็มหมด โดยเฉพาะ เกาะหลีเป๊ะ สถานที่ยอดนิยมเป็นพิเศษในช่วงนี้ คนเขาเม้าท์กันว่า ตอนนี้น้ำทะเลใสมาก น่าไปเที่ยว น่าไปชมความงามเป็นที่สุด
แล้วทุกคนรู้กันหรือไม่ว่า ตามเกาะต่างๆ ของ ชาวเล เขามีวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน นั่นก็คือ พิธีลอยเรือ หรือ อารีปาจั๊ก ประเพณีเก่าแก่ หาดูได้ยากของของชาวอูรักลาโว้ย เหมือนกับเป็นพิธีไหว้บรรพบุรุษ มีความเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเล ใครอยากรู้แล้วว่า มันเป็นยังไง ก็ตามดูอ่านกันเลย
![พิธีลอยเรือ](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/06016004.jpg)
สารบัญ
Toggleอูรักลาโว้ย คือใคร
อูรักลาโว้ย (Orang Laut) หมายถึง คนทะเล (sea – gypsy) ชนเผ่าดั้งเดิมของห้วงน้ำอันดามัน เป็นชาวเลกลุ่มใหญ่ มีถิ่นฐานอยู่บนเกาะสิเหร่ และ หาดราไวย์ จังหวัดภูเก็ต ไปจนถึงทางใต้ของเกาะพีพีดอน เกาะจำ เกาะลันตาใหญ่ จังหวัดกระบี่, เกาะอาดัง เกาะหลีเป๊ะ เกาะราวี จังหวัดสตูล และ บางส่วนที่เกาะลิบง จังหวัดตรัง นอกจากนี้ยังอาศัยอยู่ทางฝั่งตะวันตกของประเทศมาเลเซีย
![ชาวทะเล](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/534858.jpg)
ชาวอูรักลาโว้ย มีภาษาที่แตกต่างจากกลุ่มมอแกนและมอแกลน แม้ว่าจะอยู่ในตระกูลออสโตรนีเชียนเหมือนกันก็ตาม ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพประมงชายฝั่ง รับจ้างทำสวน และอาชีพอื่นๆ มักเรียกตัวเองว่า ‘ไทยใหม่’ โดยมีพิธีกรรมสำคัญประจำชนเผ่า ก็คือ พิธีลอยเรือ ‘อารีปาจั๊ก’ เพื่อกำจัดสิ่งชั่วร้าย ให้ออกไปจากเกาะให้หมด และยังเป็นการไหว้บรรพบุรุษอีกด้วย
พิธีลอยเรือ ‘อารีปาจั๊ก’
![เรืออารีปาจั๊ก](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/556000013766201.jpg)
พิธีลอยเรือ หรือพิธีอารีปาจั๊ก เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษของ ชาวเล มีความเกี่ยวข้องทั้งในเรื่องความเชื่อและวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวอูรักลาโว้ย พิธีกรรมนี้จัดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์ เรียกวิญญาณบรรพบุรุษกลับมาบ้าน และเป็นการส่งสัตว์ไปเพื่อไถ่บาป
เรือปาจั๊ก จะทำขึ้นเฉพาะในพิธีลอยเรือเท่านั้น เป็นเรือที่ทำมาจากไม้ตีนเป็ดและไม้ระกำ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของ‘ยาน’ที่จะนำวิญญาณของคนและสัตว์ไปสู่อีกภพหนึ่ง มีการแกะสลักไม้ระกำอย่างสวยงาม เป็นรูปสัญลักษณ์ต่างๆ ประดับตามตัวเรือ โดยมีความหมายดังนี้
- นกที่อยู่หัวเรือ หมายถึง โต๊ะบุหรง หรือบรรพบุรุษที่สามารถห้ามลมห้ามฝนได้
- ลายฟันปลา หมายถึง โต๊ะบิกง หรือบรรพบุรุษที่เป็นฉลาม
- ลายงู หมายถึง โต๊ะอาโฆะเบอราไตย หรือบรรพบุรุษที่เป็นงู
นอกจากนี้ยังมีสัญลักษณ์อื่นๆ อีกมากมายภายในเรือ อาทิ ตุ๊กตาไม้ระกำ ช่วยนำเคราะห์ ความโศกเศร้า โรคภัย ของสมาชิกในแต่ละครอบครัวให้เดินทางไปกับเรือ และเครื่องเซ่นต่างๆ ที่จะให้วิญญาณบรรพบุรุษนำติดตัวไปยังถิ่นฐานเดิมที่เรียกว่า ‘ฆูนุงฌึไร’
![arepajuk ceremony with local people](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/556000013766203.jpg)
ภายในพิธีกรรม มีการร่ายรำแบบดั้งเดิม คลอไปพร้อมกับบทเพลงเก่าแก่และดนตรีรำมะนา เป็นส่วนที่ทำให้เกิดความเร้าใจ และยังเป็นการรำถวายต่อบรรพบุรุษ ที่เชื่อว่าทำไปแล้วจะได้บุญ โดยขั้นตอนของพิธี จะมีหมอผู้นำคอยพาทำพิธี ถือเป็นคนที่คอยสื่อสารระหว่างพระเจ้าและวิญญาณของบรรพบุรุษ ผู้ที่ผ่านการลอยเรือแล้วจะเป็นผู้ที่หมดทุกข์โศกโรคภัย ชีวิตข้างหน้าจะมีแต่เรื่องดีๆ มีความสุขเข้ามาในชีวิต
พิธีกรรมลอยเรือ ‘อารีปาจั๊ก’
![พิธีอารีปาจั๊ก](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/556000013766204.jpg)
วันขึ้น 13 ค่ำ
- ตอนเช้า : ชาวเล จะพากันเดินทางไปยังที่ทำพิธี ผู้หญิงทำขนม ผู้ชายสร้างและซ่อมแซมที่พักชั่วคราว
- ตอนเย็น : ผู้ชายและผู้หญิง จะไปรวมตัวกันที่ศาลบรรพบุรุษ เพื่อนำอาหารไปเซ่นไหว้บรรพบุรุษ บอกกล่าวให้มาร่วมพิธีลอยเรือ
วันขึ้น 14 ค่ำ
- ตอนเช้า : ผู้ชายส่วนหนึ่งออกเดินทางไปตัดไม้ เพื่อนำไม้มาทำเรือ ส่วนผู้หญิงจะร้องรำทำเพลงระหว่างรอรับไม้บริเวณชายฝั่ง เมื่อได้ไม้มาแล้วจะพากันตั้งขบวนแล้วแห่ไม้วนรอบศาลบรรพบุรุษ จากนั้นจึงนำไม้มาทำเรือปาจั๊ก
- ตอนกลางคืน : มีพิธีฉลองเรือโดยการรำรอบเรือ เพื่อถวายแก่ดวงวิญญาณของบรรพบุรุษ ใช้ดนตรีและการรำวงสมัยใหม่ โต๊ะหมอจะทำพิธีในช่วงเริ่มฉลองเรือ และมีพิธีสาดน้ำ ตอนเที่ยงคืน หรือที่ชาวเลเรียกกันว่า ‘เลฮบาเลฮฺ’
![มีพิธีฉลองเรือ](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/556000013766205.jpg)
วันขึ้น 15 ค่ำ
- ตอนเช้า : ตื่นกันมาตั้งแต่เช้าตรู่ ก่อนนำเรือไปลอย จะมีการเช็คทิศทางลมให้แน่ใจว่า เรือจะไม่ลอยกลับมาเข้าฝั่ง จากนั้น ก็แยกย้ายไปนอนพักผ่อน
- ตอนบ่าย : ผู้ชายส่วนหนึ่ง ออกไปตัดไม้และหาใบกะพร้อ เพื่อนำมาทำเป็นไม้กันผี สำหรับทำพิธีฉลองในตอนกลางคืน โดยมีพิธีกรรมเหมือนกับพิธีฉลองเรือทุกอย่าง จนกระทั่งใกล้สว่าง โต๊ะหมอจะทำพิธีเสกน้ำมนต์ ทำนายดวงชะตา และ สะเดาะเคราะห์ให้สมาชิกที่เข้าร่วมพิธี ก่อนจะอาบน้ำมนต์ และแยกย้ายกันกลับบ้าน โดยนำไม้กันผีไปปักบริเวณรอบหมู่บ้านด้วย
![ชาวบ้านนำเรือไปลอย](https://www.ruay365.com/wp-content/uploads/2021/04/556000013766207.jpg)
เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งที่พูดภาษาในภาษาออสโตรนีเซียน ตั้งถิ่นฐานอยู่ทางตอนใต้ของประเทศไทย โดยเฉพาะหมู่เกาะสุรินทร์ จังหวัดพังงา
พิธีนี้ใน 1 ปีจะจัดขึ้น 2 ครั้ง ได้แก่ ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 และเดือน 11 ของทุกปี ซึ่งนับว่าเป็นช่วงเวลาเปลี่ยนผ่านฤดู ในเดือน 6 เป็นการเปลี่ยนผ่านจากฤดูร้อนเป็นฤดูฝน และในเดือน 11 เปลี่ยนจากฤดูฝนเป็นฤดูร้อน
สรุป
พอหน้าร้อนทีไร หลายคนก็เลือกที่จะไปเที่ยวทะเล ไปสัมผัสวิถีชีวิตของ ชาวเล แต่จะมีใครบ้างไหมที่รู้ลึกถึงวัฒนธรรมของชาวเลอย่างพิธีลอยเรือ หรือ อารีปาจั๊ก ที่เป็นพิธีกรรมเก่าแก่โบราณ มีมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษของชาวเล ซึ่งจะจัดขึ้น เพื่อกราบไหว้บรรพบุรุษ และ อวยพรให้ชาวเลที่อยู่บนเกาะทุกคน ใช้ชีวิตอย่างมีความสุข ทำมาหากินสะดวก เรียกว่า เป็นพิธีกรรมที่มีความเกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตของชาวเลโดยตรงเลยก็ว่าได้
ขอบคุณภาพบางส่วนจาก ผู้จัดการออนไลน์