เคยสงสัยไหมว่า พระแก้วมรกต 3 ฤดู มีที่มาจากอะไร? เหตุใดถึงต้องเปลี่ยนเครื่องทรงทุกฤดู ถึงขั้นเป็น “พระราชกรณียกิจสำคัญ” ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ต้องเสด็จพระราชดำเนินไปทำพิธีด้วยพระองค์เอง… ถ้ากำลังสงสัยอยู่ วันนี้ ruay365 หาคำตอบมาให้แล้วค่ะ! ใครมีลูกหลาน จับมานั่งแล้วเล่าให้ฟังดูไปพร้อมๆ กัน
ความสำคัญของพระแก้วมรกต
ทราบกันไหมว่า… “พระแก้วมรกต” หรือ “พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร” ถือเป็นพระ 5 อาณาจักร ที่มีอายุมากกว่า 1,300 ปี ซึ่งนับว่าเป็นมรดกแห่งชาติ ที่ล้ำค่าไม่สามารถประเมินราคาได้
ว่ากันว่า… ใครที่ได้เห็นพระแก้วมรกต จะต้องตกตะลึงจนขนลุก ท่านเป็นพระพุทธรูปที่งดงาม ยากจะหาที่ใดเปรียบ เนื้อพระวรกายถูกสร้างขึ้น จากการสลักหินหยกอ่อน เนไฟร์ต (Nephrite) สีเขียวสดเสมอกันทั้งองค์ ดูสง่างามและมีราศี
ถ้าใครอยากยลโฉมอันงดงามของท่าน… พระแก้วมรกตตั้งประดิษฐานอยู่ ณ “วัดพระศรีรัตนศาสดาราม” หรือ “วัดพระแก้ว” ใน พระบรมมหาราชวัง กรุงเทพมหานครฯ เดินทางไปได้เลยสุดสัปดาห์ อยู่ใกล้ ๆ สนามหลวงนี้เอง!
ประวัติพระแก้วมรกต
ก่อนที่ “พระแก้วมรกต” จะมาประดิษฐานอยู่ในเมืองกรุงฯ จนถึงทุกวันนี้ ทราบไหมว่า… พระแก้วมรกตถูกอัญเชิญไปหลายแห่งหลากเมืองมาก จนได้รับฉายา “พระ 5 อาณาจักร”
เรื่องอาจจะยาวนิดนึง อย่าพึ่งหลับกันนะ… แรกเริ่ม พระแก้วมรกต ถูกพบในปี พ.ศ. 1977 โดยฝังอยู่ในเจดีย์ ที่วัดป่าญะ ตำบลเวียง เมืองเชียงราย ตอนนั้นได้เกิดปาฏิหาริย์ ฟ้าผ่าองค์พระเจดีย์จนพังทลายลง! และพบพระพุทธรูปพอกปูนลงรักปิดทองอยู่ภายใน จึงได้นำไปไว้ในวิหาร ปรากฏว่าเช้าต่อมา ปูนบริเวณพระนาสิกเกิดกระเทาะออก จึงเผยให้เห็น พระพุทธรูปหินสีเขียวมรกต อันงดงามจับตาอยู่ภายใน…
หลังจากนั้น พระเจ้าสามฝั่งแกน แห่งเชียงใหม่ ทราบเรื่องจึงอัญเชิญองค์พระมาประดิษฐานที่เชียงใหม่ แต่ดันเกิดเหตุ! ช้างทรงที่ขนพระ ไม่ยอมเดินกลับเชียงใหม่ แต่ดันเปลี่ยนทิศทางไปที่ลำปางซะงั้น! พระแก้วมรกตจึงไปอยู่ที่ “วัดพระแก้วดอนเต้า” จนถึงสมัยพระเจ้าติโลกราช จึงได้เชิญกลับเชียงใหม่ และสร้างปราสาทให้ แต่ก็ยังถูกฟ้าผ่าหลายต่อหลายครั้ง…
เมื่อเวลาล่วงผ่านไป… ในยุคที่ “พระเจ้าไชยเชษฐา” แห่งล้านช้าง มาครองเมืองเชียงใหม่ ท่านก็ได้อัญเชิญพระแก้วมรกต กับ “พระพุทธสิหิงค์” กลับหลวงพระบางไปด้วย พอทางเชียงใหม่ทวงถามคืน ก็ได้คืนแต่เพียงพระพุทธสิหิงค์ จนกระทั่งล้านช้างย้ายเมืองหลวง จากหลวงพระบางมาเวียงจันทน์ จึงได้อัญเชิญพระแก้วมรกตลงมาด้วย
สุดท้ายแล้ว กลับมาอยู่ไทยอีกครั้ง… เพราะ “สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช” ทรงอัญเชิญพระแก้วมรกต มาจากอาณาจักรลาว (ล้านช้างเวียงจันทน์) โดยในครั้งนั้นประดิษฐานไว้ที่ “วัดอรุณราชวราราม” หลังจากสถาปนากรุงธนบุรี และเมื่อสิ้นรัชสมัยของพระองค์… “พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช” ก็ได้อัญเชิญพระแก้วมรกต มาประดิษฐาน ณ วัดศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) เมื่อวันจันทร์ เดือน 4 แรม 5 ค่ำ ปีมะโรง พุทธศักราช 2327 จนถึงทุกวันนี้…
ทราบประวัติที่มาที่ไปของพระแก้วมรกตกันแล้ว คราวนี้เข้าสู่ส่วนสำคัญกันบ้าง! ทำไมพระแก้วมรกตถึงต้องเปลี่ยนเครื่องทรงทุกฤดู !
พิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต 3 ฤดู
ชาวไทยทุกคนควรรู้… การเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต เป็นโบราณราชประเพณีแห่ง “จักรีบรมมหาราชวงศ์” ที่สืบทอดมาอย่างช้านาน ตั้งแต่รัชสมัยของ “พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช”…
ย้อนกลับไป… ครั้งที่ พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ได้ย้ายมาประดิษฐาน ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก (รัชกาลที่ 1) ได้ทรงจัดสร้างเครื่องทรง 2 ฤดูขึ้น เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ได้แก่ เครื่องทรงฤดูร้อนและฤดูฝน และได้มีพระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงตามฤดูทุกปี…
จนกระทั่งต่อมา… ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ท่านได้โปรดให้จัดสร้าง “เครื่องทรงฤดูหนาว” ขึ้นอีกหนึ่งชุด จึงเป็นที่มาของพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต 3 ฤดู ตั้งแต่บัดนั้นสืบทอดมา…
เครื่องทรงพระแก้วมรกต 3 ฤดู
สำหรับลูกหลานที่ยังไม่เคยเห็น! วันนี้เราจะพาไปยลโฉมความงาม ของพระแก้วมรกตทั้ง 3 ฤดู และไปดูกันว่าเครื่องทรงแต่ละฤดูสร้างมาจากอะไรบ้าง!
- เครื่องทรงสำหรับฤดูร้อน เป็นเครื่องต้นอย่างพระมหากษัตริย์ ทำด้วยทองคำลงยาประดับเพชรและมณีต่าง ๆ มงกุฎที่ทรงเป็นเทริด ยอดประดับเพชรเม็ดใหญ่ สวยงามอลังการ!
- เครื่องทรงสำหรับฤดูฝน ทรงอย่างห่มดอง ใช้ทองคำทำเป็นกาบจำหลักลายทรงข้าวบิณฑ์ ประดับมณีต่าง ๆ เมื่อประกอบเข้ากับองค์พระแล้ว ก็เหมือนผ้าทรงอย่างห่มดอง พระศกศิราภรณ์ ทำด้วยทองคำลงยาสีนํ้าเงินแก่ ปลายพระเกศาที่เวียนเป็นทักษิณาวรรต ประดับด้วยมณีเม็ดย่อม ๆ ทั่วไป พระรัศมีลงยา เรืองรองสวยงาม!
- เครื่องทรงสำหรับฤดูหนาว เป็นผ้าทรงคลุม แต่ทำด้วยทองเป็นหลอดลงยาร้อยลวดเหมือนตาข่าย ใช้คลุมทั้งสองพระพาหา จะสังเกตได้ว่า พระศกจะดูคล้ายของฤดูฝน
ช่วงเวลาการเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต
สำหรับพระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต ที่เราเห็นข่าวเป็นประจำ… ทราบไหมว่า เขามีช่วงเวลาพิธีกำหนดไว้แล้วนะ!
- วันแรม 1 ค่ำ เดือน 4 : เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนาว เป็นเครื่องทรงฤดูร้อน
- วันแรม 1 ค่ำ เดือน 8 : เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูร้อน เป็นเครื่องทรงฤดูฝน
- วันแรม 1 ค่ำ เดือน 12 : เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูฝน เป็นเครื่องทรงฤดูหนาว
พระราชพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต ถือเป็นพระราชกรณียกิจสำคัญมาก โดยผู้ที่มีหน้าที่ในพระราชพิธี ก็คือ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งปัจจุบันก็คือ “พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว” ท่านจะเป็นผู้เสด็จไปทำพิธีด้วยพระองค์เอง…
เป็นอย่างไรบ้าง! รู้แล้วใช้ไหมว่าพระแก้วมรกตนั้น สำคัญต่อราชวงศ์ของไทยมากแค่ไหน เราไปดูกันเลยว่า ถ้าจะไปกราบไหว้ท่านต้องใช้อะไรบ้าง!
ของไหว้พระแก้วมรกต
สำหรับใครที่กำลังจะเดินทางไปวัดพระแก้ว เพื่อสักการะท่าน เตรียมของไหว้กันให้ดี ต้องใช้เครื่องไหว้ต่อไปนี้…
- ดอกบัว 3 ดอก ธูป 5 ดอก เทียนสีผึ้งแท้หนัก 1 บาท 1คู่
- พวงมาลัยดาวเรืองล้วน 1 พวง และพานเล็กใส่มะลิ 1 กำมือ
- อาหารหวานคาว
- เงินเกินอายุเรา เช่นอายุ 25 ให้ใส่ 26 บาท
วิธีสักการะพระแก้วมรกต
หลังจากทราบประวัติ และความสำคัญของพระแก้วมรกตแล้ว… เรามาดูขั้นตอนการสักการะท่านกันดีกว่า! ใครที่อยากประสบความสำเร็จ ในชีวิต และหน้าที่การงาน เตรียมมาอ่านข้างล่างนี้กันเลย!
- นำสิ่งของทั้งหมดไปวางไว้ ณ จุดที่ไหว้พระแก้วมรกตด้านนอก
- ไหว้ในด้านที่มีรูปเจ้าแม่กวนอิม โดยวางอาหารคาวหวานตามที่ ที่เจ้าหน้าที่จัดไว้ให้
- จุดเทียนสีผึ้ง ตามด้วยธูป 5 ดอก และกล่าวคาถาบูชาพระแก้วมรกต (อ่านข้างล่างได้เลย)
- ตั้งจิตอธิษฐาน กล่าวดังนี้ “ข้าพเจ้าชื่อ …นามสกุล … (หากเป็นหญิงที่แต่งงานแล้วให้เอ่ยนามสกุลเดิมด้วย) ขอถวายนมัสการ ขอบูชา ขอพร พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หลวงพ่อวัดพระแก้ว”
- จากนั้นให้อธิฐานขอสิ่งที่ปรารถนา… “พรใดที่ข้าพเจ้าขอบารมี องค์พระแก้วมรกต พระเทพบิดร เทวาอารักษ์พระศาสนาและผีเมืองผีวัง จงดลบันดาลให้เป็นผลสำเร็จ เป็นผลสำเร็จด้วย วาละลุกัง สังวาตังวา (3 จบ)”
- เมื่อกล่าวเสร็จ นำธูปไปปัก และดอกไม้ไปวางบูชา ให้ยกพานเครื่องบูชาจรดเหนือหัวแล้วกล่าวคำข้างต้นอีกครั้ง ให้นำมาลัยดาวเรืองและมะลิเข้าไปไหว้ด้านใน หน้าองค์พระแก้วมรกต แล้วกล่าวคาถาบูชาอีกครั้ง เป็นอันเสร็จสิ้น!
ไม่ง่าย แต่ก็ไม่ยากเลยใช่ไหม! สำหรับวิธีบูชาพระแก้วมรกต ว่ากันว่าใครไหว้ท่าน ก็จะทำสิ่งใดก็สมปรารถนาทุกเรื่อง ใครที่ไม่รู้จักคาถาบูชา สามารถดูได้จากข้างล่างนี้เลย!
คาถาบูชาพระแก้วมรกต
“(นะโม 3 จบ)
พุทธะ มะหามะณีระตะนะ ปะฏิมากะรัง ปูเชมิ
ทุติยัมปิ พุทธะมะหามะณีระตะนะ ปะฏิมากะรัง ปูเชมิ
ตะติยัมปิ พุทธะมะหามะณีระตะนะ ปะฏิมากะรัง ปูเชมิ
เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ มะหาเตโช เจวะ มะหาปัญโญ
จะ มะหาโภโค จะ มะหายะโส จะ ภะวันตุ เม
นิพพานัสสะ ปัจจะโย โหตุ (หรือเป็น วาละลุกัง สังวาตังวา)”
อย่าลืมมาเซฟคาถาบูชาพระแก้วมรกตไว้ด้วยนะ! บอกเลยว่าคนแห่แหน ไปสักการะท่านอย่างเนืองแน่นมาก ๆ! ถ้าอยากประสบความสำเร็จ เป็นสิริมงคลชีวิตก็ไปไหว้ท่านกันเลย!
สรุปส่งท้าย
สำหรับคนที่อ่านข้าม… พระแก้วมรกต 3 ฤดู หรือ “พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร” ถือเป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของไทย! ที่มีอายุมากกว่า 1,300 ปี ท่านเป็น “พระ 5 อาณาจักร” ที่ผ่านการเดินทางมาหลายแห่ง จนสุดท้ายได้มาประดิษฐาน ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว) ในช่วงรัชกาลที่ 1…
การเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต 3 ฤดู นับว่าเป็นราชประเพณีโบราณแห่ง “จักรีบรมมหาราชวงศ์” ที่สืบทอดมายาวนาน แรกเริ่มนั้นมีเครื่องทรงอยู่ก่อน 2 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อนและฤดูฝน แต่ต่อมาภายหลังในยุครัชกาลที่ 3 ได้มีการถวายเครื่องทรงฤดูหนาวเพิ่ม ตั้งแต่นั้นมาจึงมีการเปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต 3 ฤดู มาจนถึงปัจจุบัน…
ใครที่มีโอกาสได้ไปเยี่ยมชมวัดพระแก้ว อยากให้ลองไปกราบไหว้พระแก้วมรกต เพราะท่านเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นมรดกโลก ที่เก่าแก่และสวยงามมาก!
